Czym jest cholesterol i jak wpływa na nasze zdrowie?

Co to jest dobry cholesterol i zły cholesterol? 

Cholesterol jako związek tłuszczowy jest ważnym składnikiem ścian błon komórkowych. Jest niezbędny do syntezy witaminy D oraz hormonów płciowych, czyli estrogenów i testosteronu. Większość cholesterolu jest wytwarzana w wątrobie, więc jego obecność w organizmie jest nieunikniona. Pozostała część jest przyjmowana wraz z pożywieniem, niestety w zbyt dużych ilościach. Mówimy wówczas o LDL – zły cholesterol, który ma szkodliwy wpływ na układ krwionośny. Prowadzi do   miażdżycy  tętnic, a w konsekwencji do  zwężenia ich światła  i zawału. Organizm człowieka ma ograniczone możliwości jego wykorzystania na bieżące procesy, więc jego nadmiar jest odkładany w tętnicach.

Natomiast dobry cholesterol, czyli HDL ma inne właściwości. Jest to ten sam związek, jednak różni się rodzajem lipoprotein, z którymi się łączy i dociera do różnych części organizmu. Dla utrzymania dobrego zdrowia nie można dążyć do całkowitego obniżenia cholesterolu, ale utrzymania wysokiego wskaźnika HDL kosztem najniższego LDL. Okazuje się, ze zbyt niski cholesterol wpływa niekorzystnie na pamięć i koncentrację oraz inne funkcje organizmu.

Wysoki cholesterol – objawy  

Podwyższony cholesterol LDL można w naturalny sposób obniżyć, jednak wiąże się to z całkowitą zmianą trybu życia, czyli codzienną aktywnością fizyczną, zdrową dietą obfitującą w warzywa, a także umiejętnością radzenia sobie ze stresem. Niestety często zgłaszamy się do lekarza dopiero kiedy zauważymy poważne problemy z układem krążenia. Wcześniej możemy żyć w błogiej nieświadomości, ponieważ wysokie stężenie cholesterolu początkowo nie daje żadnych objawów. Możemy się dowiedzieć o tym stanie przy okazji rutynowych badań.

Oprócz regularnych badań, problemem podwyższonego cholesterolu należy się zainteresować jeżeli zauważymy żółte podskórne guzki przy powiekach, na kostkach, łokciach i pośladkach. U młodych osób te objawy nie występują, więc przez kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat można nie zdawać sobie sprawy z problemu. Inne charakterystyczne objawy to częste zawroty głowy, brak energii i bóle nóg z niewiadomych przyczyn. Szczególną ostrożność należy zachować, jeżeli ktoś w rodzinie miał udar mózgu lub zawał serca w niezbyt podeszłym wieku, czyli mężczyzna poniżej 55 roku życia i kobieta poniżej 65 roku życia.  

Przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu 

Można wymienić kilka głównych przyczyn wysokiego poziomu  cholesterolu we krwi. Najważniejszą z nich jest  nieprawidlowa  dieta, obfitująca w tłuszcze zwierzęce, czyli smalec, masło, a także czerwone mięso, pełnotłusty nabiał, produkty  z mąki pszennej, tłuszcze trans obecne w słodyczach, słonych przekąskach. Wszystkie te produkty dostarczają do organizmu dużą ilość cholesterolu, co prowadzi do wzrostu stężenia (złego) cholesterolu LDL. Jednocześnie dieta uboga w tłuszcze roślinne, na przykład oliwę z oliwek i ryby, pestek słonecznika i dyni, orzechów, powoduje zbyt niskie stężenie dobrego cholesterolu HDL. To niestety  zwieksza ryzyko  występowania chorób zagrażających życiu.

Równie niebezpiecznym czynnikiem prowadzącym do złego stanu zdrowia jest otyłość i nadwaga. U takich osób oprócz wysokiego cholesterolu występuje często wysoki poziom trójglicerydów, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia mają osoby z otyłością brzuszną, czyli stanem, gdzie większość tkanki tłuszczowej występuje wokół narządów wewnętrznych. Przekroczenie u kobiet 88 cm w obwodzie tali i 102 cm u mężczyzn wiąże się ze szczególnym ryzykiem powstania chorób.

Jakie jeszcze są przyczyny powstania wysokiego poziomu cholesterolu? Przede wszystkim mała aktywność fizyczna. Wszyscy wiemy, że sport to zdrowie, ale czasami nie zdajemy sobie sprawy, jak wielkie ma znaczenie dla naszej długowieczności i dobrego samopoczucia. Ruch pomaga obniżyć ryzyko zawału serca, udaru mózgu oraz choroby wieńcowej. Serce pomoże wzmocnić nawet 30 minutowa aktywność kilka razy w tygodniu, niezależnie czy będzie to szybki marsz czy jazda na rowerze.

Do przyczyn podwyższonego cholesterolu można również zaliczyć używki. Palenie papierosów jest prostą drogą do zawału serca i udaru mózgu. Nikotyna i tlenek węgla, które wdychamy zmniejsza stężenie tlenu we krwi, uszkadza naczynia krwionośne i przyczyniają się do obniżenia dobrego cholesterolu HDL. Podobnie alkohol sprzyja wzrostowi cholesterolu i trójglicerydów, a w nadmiarze podnosi ciśnienie krwi. Należy pamiętać, że również stres może doprowadzić do pęknięcia blaszki miażdżycowej i zawału serca.

Jak obniżyć cholesterol?

Bardzo ważna jest profilaktyka chorób układu krążenia. Nawet jeżeli wyniki badań są zadowalające, nie należy bagatelizować znaczenia codziennego trybu życia. Jaki jest sposób na wysoki cholesterol? Dieta i aktywność fizyczna. Jednak nie chodzi o krótkotrwałą zmianę, jeżeli cholesterol będzie zbyt wysoki. Należy zmienić swoje życie, aby zrównoważony jadłospis i ruch fizyczny stały się nieodłącznym elementem życia. Dieta na zmniejszenie cholesterolu powinna być niskotłuszczowa i niskocholesterolowa. Co to oznacza? Należy wprowadzić do swojego jadłospisu produkty takie jak:

  • Wszelkiego rodzaju warzywa i owoce, zarówno świeże i mrożone
  • Chude mięso, najlepiej drobiowe lub wołowe
  • Ryby pieczone i grillowane
  • Mleko, jogurty i twarogi o niskiej zawartości tłuszczu
  • Produkty z pełnego ziarna (pieczywo, ryż i makaron)
  • Kasze gruboziarniste
  • Rośliny strączkowe, czyli fasola, groch, soja soczewica, ciecierzyca
  • Słodycze przygotowane w domu, np. budyń na chudym mleku, sorbety, sałatki owocowe

Bardzo dobrym rozwiązaniem, oprócz racjonalnego żywienia są leki na obniżenie cholesterolu. Można je kupić w dobrej aptece bez recepty i stosować zapobiegawczo i pomocniczo przy zwiększonym poziomie cholesterolu.

Zobacz również