Jak obniżyć cholesterol?

Cholesterol to organiczna substancja lipidowa, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problem pojawia się, gdy poziom cholesterolu we krwi jest zbyt wysoki. Wiąże się to z większym ryzykiem chorób układu krążenia. Jak ich uniknąć? W jaki sposób obniżyć cholesterol?

Cholesterol – niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu

Słowo “cholesterol” często wzbudza negatywne emocje. Kojarzy się z blaszką miażdżycową, chorobami układu sercowo-naczyniowego itd. Z jednej strony nie jest to nic złego, ponieważ warto wiedzieć, że nieprawidłowy poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL czy HDL ma niekorzystny wpływ na zdrowie. Jednak z drugiej strony należy pamiętać, że cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Cholesterol to organiczna substancja tłuszczowa (lipidowa), która pełni wiele istotnych funkcji w ludzkim organizmie:

• wchodzi w skład błon komórkowych;

• jest prekursorem hormonów (m.in. kortyzolu, estrogenów, testosteronu), które wpływają m.in. na procesy metaboliczne, rozwój cech płciowych, płodność;

• jest niezbędny do syntezy kwasów żółciowych i witaminy D;

• odgrywa rolę w utrzymaniu struktury osłonki mielinowej wokół nerwów, co jest istotne dla prawidłowego przewodzenia impulsów nerwowych;

Cholesterol dzieli się na 2 frakcje: LDL (tzw. zły cholesterol) i HDL (tzw. dobry cholesterol). Czym się różnią?

Cholesterol LDL i HDL – czym się różnią?

W języku potocznym mówi się o dobrym i złym cholesterolu, innymi słowy, istnieją różne frakcje lipoprotein (lipidy to tłuszcze, proteiny – białka), które inaczej wpływają na zdrowie. Lipoproteiny LDL są nazywane złym cholesterolem. Ich funkcja sprowadza się do transportowania cholesterolu z wątroby do komórek, jego nadmiar odbierają lipoproteiny HDL z powrotem transportując go do wątroby, gdzie jest wykorzystywany do produkcji kwasu żółciowego.

Organizm rozkłada i wydala nadmiar cholesterolu, jednak gdy LDL jest zbyt dużo, odkłada się on wewnątrz naczyń krwionośnych powodując miażdżycę. Organizm człowieka potrafi samodzielnie wytworzyć potrzebną ilość cholesterolu, ale dodatkowo pobiera go z pożywienia, przede wszystkim z tłuszczów zwierzęcych. Wniosek jest prosty – należy utrzymywać dobrą dietę i dbać o dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości tłuszczów w prawidłowej proporcji.

Jaki jest prawidłowy poziom cholesterolu?

Zanim zaczniesz zastanawiać się nad tym, jak obniżyć cholesterol upewnij się, że jego poziom jest nieprawidłowy. Jak? Wykonaj badania krwi, które pokażą, czy faktycznie masz problem z wysokim cholesterolem.

Jakie badania wykonać, aby sprawdzić poziom cholesterolu?

Lipidogram (inaczej profil lipidowy) to badanie, które wykonuje się w celu określenia poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Z wyników lipidogramu dowiesz się, czy masz prawidłowy poziom:

• cholesterolu całkowitego,

• cholesterolu frakcji LDL,

• cholesterolu frakcji HDL,

• trójglicerydów.

Kiedy warto zgłosić się na takie badanie i jak się do niego przygotować? Wykonanie profilu lipidowego zaleca się osobom, które:

• palą papierosy,

• są otyłe,

• mają w rodzinie przypadki zawału serca (szczególnie w młodym wieku) i zaburzeń metabolizmu lipidów,

• mają podejrzenie dziedzicznej hipercholesterolemii.

Lipidogram to badanie, które może być przydatne również w obserwacji stanu zdrowia po przebyciu udaru niedokrwiennego lub zawału serca, a także monitorowania leczenia ukierunkowanego na obniżenie poziomu cholesterolu.

Jak przygotować się do badania, które określa poziom cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów? Zaleca się, aby zachować odstęp 8-12 godzin od ostatniego posiłku (w dniu badania dozwolone jest picie niewielkiej ilości wody) i zadbać o 15-minutowy odpoczynek przed badaniem. Nie mniej istotna jest również pora badania. Najlepiej wykonać lipidogram w godzinach porannych (7.00-10.00).

Kiedy poziom cholesterolu uznaje się za nieprawidłowy?

Kiedy wyniki profilu lipidowego uznaje się za nieprawidłowe i konieczne jest obniżenie cholesterolu (i/lub trójglicerydów)? Cholesterol całkowity powinien mieć wartość od 150 do 190 mg/dl, a cholesterol frakcji LDL nie powinien być wyższy niż 115 mg/dl. Jeśli chodzi o interpretację wyniku cholesterolu frakcji HDL trzeba wziąć pod uwagę płeć. Kobiety powinny mieć wynik powyżej 40 mg/dl. Z kolei mężczyźni powyżej 35 mg/dl.

W ramach profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych warto zwrócić uwagę również na poziom trójglicerydów, który nie powinien przekraczać 150 mg/dl. Ważne jest także prawidłowe ciśnienie krwi. Można badać je samodzielnie za pomocą automatycznych ciśnieniomierzy.

Podwyższony poziom cholesterolu – jakie mogą być jego konsekwencje?

Wysoki cholesterol (całkowity lub frakcji LDL) prowadzi do powstawania blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych i tym samym zmniejszenia ich przekroju. Wiąże się to z większym ryzykiem chorób spowodowanych niedokrwieniem i niedotlenieniem narządów (m.in. choroby niedokrwiennej serca).

Obecność blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych stanowi zagrożenie dla zdrowia nie tylko ze względu na to, że zwiększa ryzyko chorób serca. Niebezpieczne jest również pęknięcie samej blaszki miażdżycowej. Może doprowadzić do powstania skrzepu, który spowoduje np. nagłe niedotlenienie serca i zawał.

To pokazuje, jak ważna jest odpowiedzieć na pytanie o to, jak obniżyć cholesterol?

Zdrowie zaczyna się od diety, czyli dieta na obniżenie cholesterolu

Jak obniżyć cholesterol domowymi sposobami? Po pierwsze warto pamiętać, żeby zgłosić się z wynikiem lipidogramu do lekarza. Specjalista przeanalizuje profil lipidowy i podpowie, czy konieczna jest jedynie dieta, która obniża poziom złego cholesterolu, czy trzeba sięgnąć po leki?

Chcąc obniżyć poziom cholesterolu LDL należy zwrócić uwagę na to co jemy i ile jemy. Dieta antycholesterolowa powinna być urozmaicona i bogata w substancje odżywcze. Co należy jeść by obniżyć stężenie cholesterolu we krwi?

Kwasy omega-3, czyli ważny element profilaktyki i leczenia chorób układu krążenia

Dieta na obniżenie cholesterolu nie zakłada całkowitej eliminacji tłuszczów. Wręcz przeciwnie, są one przecież źródłem energii i materiałem budulcowym. Całkowita eliminacja tłuszczów w diecie skutkuje podwyższeniem złego cholesterolu LDL i obniżeniem dobrego HDL. Mija się to z celem, dlatego warto wiedzieć jakie tłuszcze są odpowiednie dla naszego organizmu. Podstawą są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które przede wszystkim pełnią rolę ochronną dla serca. Ich źródłem są ryby morskie takie jak tuńczyk, łosoś, śledzie, makrela, sardynki i halibut. Warto kupować te ryby od sprawdzonych dostawców.

Ponadto kwasy tłuszczowe omega-3 znajdują się w nasionach (dobrym źródłem omega-3 jest np. siemię lniane), pestkach i olejach roślinnych. Wyjątkowo cenne dla naszego organizmu będą oleje słonecznikowe i kukurydziane, groch, fasola, soja, a także kapusta włoska, szpinak i jarmuż. Warto zwrócić szczególną uwagę na soję, a konkretnie lecytynę sojową, która obniża wysoki cholesterol. Leki z dużą dawką lecytyny sojowej działają zbawiennie na organizm. Przede wszystkim leki na wysoki cholesterol normalizują stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poza kwasami omega-3 należy przyjmować dużo błonnika w formie pektyn – ich źródłem są głównie jabłka, agrest, grejpfruty, porzeczki i czarne jagody. Substancje w nich zawarte utrudniają wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego.

Produkty bogate w nasycone kwasy tłuszczowe i tłuszcze trans, czyli o tym, czego należy unikać

Wiesz już, że dieta do walki z wysokim cholesterolem powinna zawierać źródła kwasów omega-3. W takim razie kolejne pytanie brzmi – jakich produktów nie należy jeść, gdy Twoim celem jest obniżenie cholesterolu?

Produkty, które nie powinny znaleźć się w diecie na obniżenie poziomu cholesterolu to m.in.:

• słone przekąski (np. paluszki, chipsy, popcorn, słone orzeszki);

• słodycze, ciasta, ciasteczka;

• dania typu fast-food;

• tłuste gatunki mięs;

• tłuste wędliny;

• smalec;

• podroby;

• olej palmowy (zwróć uwagę, czy nie ma go w produktach, które kupujesz);

• potrawy smażone na głębokim tłuszczu;

Redukcja masy ciała – kolejna niefarmakologiczna metoda na obniżenie cholesterolu

Jednym z niefarmakologicznych sposobów na prawidłowy poziom cholesterolu we krwi jest dbanie o prawidłową masę ciała. Przy czym należy pamiętać, że dieta powinna być dobrana indywidualnie. Zbyt restrykcyjny sposób odżywiania może tylko pogorszyć sprawę i doprowadzić do efektu jojo oraz niedoborów pokarmowych.

Ważne jest również, żeby dieta na obniżenie cholesterolu była bogata w błonnik pokarmowy. Zalecana ilość tego składnika w diecie to przynajmniej 25 gramów dziennie.

Bogatym źródłem błonnika pokarmowego są:

• rośliny strączkowe,

• warzywa (szczególnie w surowej formie),

• owoce,

• pełnoziarniste pieczywo,

• gruboziarniste kasze,

• ryż brązowy,

• pestki i nasiona,

• orzechy.

Jeśli Twoim celem jest osiągnięcie prawidłowej masy ciała dbaj nie tylko o odpowiednio zbilansowaną dietę. Pamiętaj również o regularnej aktywności fizycznej, która stanowi uzupełnienie urozmaiconego jadłospisu.

Regularny wysiłek fizyczny

U osoby zdrowej prawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego we krwi jest na poziomie 200 mg/dl. Ważne są również stężenia frakcji LDL i HDL. U osoby zdrowej będą na poziomie 130 mg/dl, u osoby po zawale, udarze czy cierpiącej na chorobę niedokrwienną serca poziom powinien być  niższy niż 100 mg/dl. Szczególnie wysoki poziom cholesterolu występuje u ludzi otyłych, z tego powodu powinni oni regularnie badać się pod tym katem. Dlatego, aby zapobiec chorobom zagrażającym życiu np. miażdżycy, należy schudnąć. Aktywność fizyczna poprawia ogólną kondycję organizmu, usprawnia krążenie krwi oraz oczywiście zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego.

U osób predystynowanych genetycznie ruch odbywa kluczową rolę. Sama dieta może nie być wystarczająca, wówczas pomogą leki obniżające cholesterol oraz regularna dawka ćwiczeń fizycznych. Nie trzeba wylewać z siebie siódmych potów, wystarczy wysiłek umiarkowany do lekkiego spocenia się. Warto ćwiczyć aerobowo – jogging, pływanie, jazda na rowerze, nordic walking czy po prostu szybki marsz. Wśród podobnych aktywności każdy z łatwością znajdzie tę sprawiającą mu przyjemność. Organizm można stopniowo przyzwyczajać do wysiłku zaczynając od półgodzinnej dawki ruchu 2 razy w tygodniu i co jakiś czas zwiększając częstotliwość.

Cholesterol – lek lekowi nierówny

Apteki obfitują w różnego rodzaju zioła i herbatki. Warto jednak przyjrzeć się składom innych preparatów. Dobry lek na podwyższony cholesterol zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i związanych z nią chorób serca. Doskonały lek na podwyższony cholesterol zapobiega miażdżycy naczyń krwionośnych i zwiększonemu stężeniu cholesterolu LDL we krwi. Co ważne, leki na podwyższony cholesterol powinny już po kilku dniach stosowania przynosić korzyści. Szczególnie lecytyna sojowa działa pozytywnie na cholesterol. Lek z jej zawartością wspomaga pracę wątroby i powstrzymuje zlepianie płytek krwi, zmniejszając w ten sposób ryzyko wystąpienia zawału serca i miażdżycy. Lecytyna sojowa zawiera cholinę i inozytol chroniąc również wątrobę przed zniszczeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki, takie jak toksyny, wirusy i alkohol.