Lecytyna to grupa związków, które wykazują dobre właściwości emulgujące. Tym samym są one często stosowane przy produkcji kosmetyków czy produktów spożywczych. Jednak na tym nie kończy się ich zastosowanie. Lecytynę należy traktować również jako grupę związków, które mają szereg właściwości zdrowotnych i mogą być stosowane przy określonych problemach ze zdrowiem (np. przy pogorszeniu pamięci i koncentracji, zaburzeniach lękowych). Co warto wiedzieć na ten temat? Kto powinien wzbogacić dietę w lecytynę i zainteresować się produktami, które mają ją w składzie?
Lecytyna to grupa związków chemicznych, które należą do fosfolipidów. Są one zbudowane z glicerolu, kwasu fosforowego, kwasów tłuszczowych (ich skład różni się w zależności od pochodzenia lecytyny), a także seryny, choliny, etanoloaminy czy inozytolu.
Lecytyna została wyizolowana po raz pierwszy z żółtka jaja kurzego. Obecnie wiadomo, że nie jest to jej jedyne źródło. Mogą być nim także:
Lecytyna zalicza się do fosfolipidów, więc jest amfifilowa. W praktyce oznacza to, że składa się zarówno z części rozpuszczalnych w wodzie (hydrofilowych), jak i dobrze rozpuszczalnych w tłuszczach (hydrofobowych). Dzięki temu wykazuje zdolność do stabilizowania emulsji (typu woda w oleju i olej w wodzie) i obniżania napięcia powierzchniowego. Jest to wykorzystywane w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym.
Właściwości lecytyny nieco różnią się w zależności od jej pochodzenia.
Jest najczęściej stosowanym rodzajem lecytyny. Charakteryzuje się wysoką zawartością fosfatydyloetanoloaminy, fosfatydylocholiny i fosfatydyloinozytolu.
Wykazuje bardzo dobre właściwości emulgujące. W związku z tym ma szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym (używa się jej np. przy produkcji wypieków).
Lecytyna sojowa wykazuje także różne właściwości zdrowotne. To sprawia, że dodaje się ją do suplementów diety czy leków zalecanych m.in. przy problemach z pamięcią i koncentracją.
Lecytyna występuje również w rzepaku. Lecytyna rzepakowa charakteryzuje się mniejszą zawartością fosfatydylocholiny w porównaniu do tej, która występuje w ziarnach soi.
Używa się jej jako emulgatora w przemyśle kosmetycznym i spożywczym. Ponadto dodaje się ją do suplementów diety czy leków, które stosuje się pomocniczo w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych. Wynika to z tego, że lecytyna pozyskiwana z rzepaku zawiera kwasy tłuszczowe omega-3.
Lecytyna słonecznikowa ma dobre właściwości emulgujące. Dzięki temu wykorzystuje się ją jako naturalny emulgator w przemyśle spożywczym.
Dużą zaletą lecytyny pozyskiwanej z ziaren słonecznika jest niska alergenność. W związku z tym, może być polecana osobom, które nie mogą stosować lecytyny sojowej ze względu na alergię.
Lecytynę wykorzystuje się nie tylko w przemyśle kosmetycznym czy spożywczym. Można spotkać ją również w różnych suplementach diety i lekach. Wynika to z tego, że jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Co to konkretnie oznacza?
Lecytyna jest integralnym składnikiem błon komórkowych. Wpływa na ich elastyczność i przepuszczalność. Umożliwia wymianę substancji między wnętrzem komórki a jej otoczeniem, a tym samym jest niezbędna do funkcjonowania każdej komórki ciała.
Leki czy suplementy diety z lecytyną polecane są m.in. na dobrą pamięć i koncentrację. Dlaczego? Dużą rolę odgrywa tu cholina wchodząca w skład lecytyny. Jest to związek, który pobudza układ nerwowy i wspomaga odbudowę tkanki budującej mózg.
Poza tym lecytyna zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. To wszystko sprawia, że jest polecana osobom, które chcą poprawić pamięć i koncentrację (np. w okresie wzmożonej aktywności intelektualnej), odczuwają zmęczenie psychiczne czy obniżenie nastroju.
Lecytyna wpływa również na wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Tym samym zmniejsza ryzyko ich niedoboru, który objawia się m.in.:
Odpowiadając na pytanie na co jeszcze działa lecytyna, nie można zapomnieć o jej korzystnym wpływie na wątrobę. Wynika on m.in. z tego, że składnikiem lecytyny jest cholina – związek, który przeciwdziała akumulacji tłuszczów w wątrobie.
Lecytyna zmniejsza ryzyko stłuszczenia wątroby, ale to nie wszystko. Ma korzystny wpływ również na procesy detoksykacji i regeneracji wątroby. Chroni ją przed działaniem szkodliwych czynników, które zaburzają prawidłowe funkcjonowanie.
Lecytyna to mieszanina związków o charakterze tłuszczowym, które wzmacniają barierę ochronną ścian żołądka. Tym samym chronią ją przed drażniącym działaniem kwasu żołądkowego i zmniejszają ryzyko uszkodzeń.
Ze względu na takie właściwości, przyjmowanie lecytyny może być korzystne dla osób, które zmagają się z chorobą wrzodową, nadkwasotą czy regularnie przyjmują niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
Lecytyna to grupa związków, które uczestniczą również w procesach przemiany materii, metabolizmie tłuszczów, usprawniają krążenie krwi i pomagają unormować poziom cholesterolu we krwi.
Lecytyna występuje nie tylko w produktach spożywczych, ale i suplementach diety czy lekach. Tu pojawia się pytanie o to, czy i kiedy warto je brać? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy dowiedzieć się, jakie są wskazania do przyjmowania lecytyny.
Przyjmowanie leków lub suplementów diety z lecytyną może być wskazane w przypadku:
Lecytyna może być stosowana pomocniczo również u osób w wieku podeszłym, a także w ramach profilaktyki miażdżycy naczyń.
Przyjmowanie lecytyny w postaci preparatów farmaceutycznych jest z reguły bezpieczne. Jednak w rzadkich przypadkach mogą pojawić się reakcje niepożądane, które wynikają z nadwrażliwości na tę substancję.
Skutki uboczne mogą pojawić się również u osób, które nie mają nadwrażliwości na lecytynę. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy nie są przestrzegane zalecenia dotyczące dawkowania i ktoś przyjmuje więcej niż określono dla dziennej porcji czy dawki. Wśród skutków przyjmowania nadmiernych ilości lecytyny wymienia się bóle brzucha, nudności, uczucie przepełnienia czy biegunki.
Lecytyna powoduje wzrost krzepliwości krwi. W związku z tym, powinny uważać na nią osoby, u których stwierdzono zaburzenia układu krzepnięcia krwi. Ponadto zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności w przypadku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych.
Jednym z przeciwwskazań do przyjmowania lecytyny jest również nadwrażliwość na tę grupę związków. Przy czym zdarza się, że nie dotyczy ona samej lecytyny a produktu spożywczego będącego jej źródłem (np. jajka kurzego).
Lecytyna wykazuje szereg cennych właściwości, które wykorzystuje się w różnych gałęziach przemysłu. Warto mieć na uwadze, że są wśród nich również właściwości zdrowotne m.in. korzystny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, regulowanie poziomu cholesterolu we krwi czy działanie ochronne na wątrobę. W związku z tym, niektórym osobom (np. w stanach wzmożonego wysiłku umysłowego, rekonwalescencji) szczególnie poleca się lecytynę. Jeśli też należysz do tej grupy, zwróć uwagę na obecność w diecie produktów będących bogatym źródłem lecytyny, możesz także rozważyć suplementację.