Nie mogę spać – przyczyny, diagnostyka, leczenie

W jaki sposób odczuwamy brak snu w nocy? 

Na bezsenność zwracamy uwagę, gdy jej skutki zaczynamy odczuwać w ciągu dnia w postaci nadmiernego zmęczenia, złego samopoczucia i braku energii. W rzeczywistości bezsenność ma wiele twarzy, które sprowadzają się do zdefiniowanych objawów klinicznych. Zupełny brak snu w nocy jest rzadkością i dotyka niewielu osób, jednak o bezsenności mówimy również w wielu innych przypadkach.

Jednym z najpopularniejszych są po prostu trudności z zasypianiem. Gdy po udaniu się na spoczynek zasypiamy po godzinie, dwóch lub jeszcze dłuższym czasie, najczęściej problem daje nam się we znaki następnego dnia, zwłaszcza jeśli nie jest odosobnionym przypadkiem, a występuje kilka razy w tygodniu. Równie niekorzystne, a zarazem identyczne w skutkach dla naszego organizmu jest przedwczesne budzenie się. Jeśli budząc się nad ranem nie jesteśmy w stanie ponownie zasnąć, a nasz organizm tego potrzebuje, możemy mówić o poważnym problemie. Niespokojny, przerywany sen złej jakości, który również nie prowadzi do należytego wypoczynku również zalicza się w poczet dolegliwości związanych z bezsennością.  

Z czego wynika brak snu – przyczyny bezsenności 

Skąd u osób, które po pokonaniu codziennych wyzwań udają się spoczynek, by zregenerować organizm bierze się brak snu? Przyczyny są bardzo różnorodne. W najprostszym podziale ze względu na źródło problemu wyróżniamy bezsenność zewnątrzpochodną oraz wewnątrzpochodną. Ten pierwszy przypadek wiąże się z higieną snu, chociaż wywiera znaczny wpływ na potrzebujący regeneracji organizm, nie stanowi poważnego problemu. Do przyczyn zewnątrzpochodnych zaliczamy bowiem czynniki takie jak temperatura panująca w pomieszczeniu, dobiegający zza okna hałas, źródło światła, nieprawidłowe przygotowanie do snu, czy niezbyt komfortowy dla naszego ciała materac. Wszystkie wymienione czynniki, chociaż utrudniają spokojny sen, stosunkowo łatwo wyeliminować.

Brak snu w nocy jest zdecydowanie poważniejszym problemem, kiedy jego przyczyn należy szukać w naszym organizmie. Ponad 1/3 przypadków braku snu ma swoje przyczyny w zaburzeniach psychicznych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje depresja, a także stany lękowe. Zaburzenia psychiczne coraz częściej są efektem współczesnego stylu życia, związanego z ciągłym napięciem i stresem, z których rozładowaniem organizm po pewnym czasie nie jest sobie w stanie samodzielnie poradzić. Brak snu w nocy jest jedną z dotkliwych konsekwencji tychże schorzeń.

Bezsenność może również mieć silny związek z przyjmowanymi substancjami. Chociaż z pozoru wydaje się, że alkohol wypity przed udaniem się na spoczynek ułatwia zasypianie, w rzeczywistości to bardzo krótkowzroczne myślenie. Być może dzieje się tak w pojedynczych przypadkach, jednak po pierwsze alkohol negatywnie wpływa na jakość snu. Po drugie uzależnienie od alkoholu z czasem prowadzi do permanentnych kłopotów z zasypianiem. Również przyjmowane leki wpływają na brak snu. Przyczyny w tym przypadku mogą mieć źródło w działaniu przyjmowanych substancji, jednak również stanowić konsekwencję uzależnienia, dokładnie jak w przypadku alkoholu.

Bardzo często przyczyną braku snu w nocy są również inne dolegliwości. Należy do nich zespół niespokojnych nóg, który wedle badań odpowiada za około 12% przypadków kłopotów ze snem. Inną przypadłością pogarszającą komfort nocnego wypoczynku jest bezdech senny, którego działanie opiera się na częstych przebudzeniach w środku nocy. Brak snu miewa także podłoże somatyczne, czego przykładem jest choćby przerost prostaty, jak również wynika niekiedy z dolegliwości bólowych towarzyszących rozmaitym chorobom, na przykład reumatycznym, co utrudnia zasypianie.

Diagnostyka bezsenności 

Jeśli brak snu w nocy dotyka nas przez około 3 tygodni i występuje przynajmniej raz na kilka dni, najwyższy czas skonsultować się z lekarzem. Pierwszym krokiem do postawienia diagnozy są podstawowe badania kierunkujące dalsze działanie, w tym badanie krwi, EKG, czy ciśnienie tętnicze. Jeżeli badania nie wykażą nic niepokojącego taka osoba powinna przejść badania psychiczne, które być może wskażą przyczyny dolegliwości związane z lękiem lub depresją. Leczenie bezsenności w przypadku niepokojących wyników stanie się wówczas jednym elementów terapii przeciw schorzeniu lub dolegliwościom psychicznym.

Leczenie bezsenności 

Leczenie bezsenności zależy oczywiście od jej przyczyn. Terapia poznawczo-behawioralna sprawdza się szczególne w przypadku osób, u których bezsenność ma przyczyny pierwotne i może być wrodzona, lecz nie tylko. Polega ona na zmianie codziennych nawyków, w tym unikaniu drzemek, wyższej aktywności fizycznej, wykonywaniu pracy i innych aktywności w łóżku, które powinny być przeznaczone przede wszystkim do spania.

W wielu przypadkach stosuje się również terapię farmakologiczną. Silne leki na bezsenność mają jednak swoje wady, w tym między innymi możliwość uzależnienia, jak również wzrost tolerancji organizmu na ich działanie. Poza tym niektóre z nich pogarszają koordynację ciała. Dlatego silne lekarstwo na bezsenność można przyjmować najwyżej przez miesiąc.

Czy istnieje skuteczny lek na bezsenność bez recepty?  

Leki na bezsenność bez recepty mogą natomiast bardzo wspomóc osoby, które z różnych przyczyn nie mogą skorzystać z silnych preparatów lub ich zaburzenia nie są silne. Leki na bezsenność oparte na roślinach są w pełni bezpieczne, dlatego z powodzeniem korzysta z nich wiele osób w różnym wieku, zwłaszcza gdy bezsenność stanowi tymczasowy efekt stresu i przemęczenia organizmu.

Zobacz również